Change viewing parameters
Switch to Russian version
Select another database

Pokorny's dictionary :

Search within this database
\data\ie\pokorny
Number: 362
Root: dō- : dǝ-, auch dō-u- : dǝu- : du-
English meaning: to give
German meaning: `geben'
Grammatical comments: (perfektiv) Aoristwurzel mit sekundärem Präsens di-dō-mi.
Derivatives: Nominalbildungen: dō-no-m, dō-ro-m, dō-ti-s, dǝ-ti-s `Gabe', dō-tēr- `Geber', Partiz. dō-to-s, dǝ-to-s, -d-to-s, Infinitiv dō-men-ai, dō-u̯en-ai
Material: Ai. dá-dā-ti (Aor. á-dā-m, Opt. dēyām, Fut. dāsyáti, Aor. Med. ádita = gr. ἔδοτο, Inf. dámanē : gr. δόμεναι, vgl. lat. daminī, falls ursprüngl. Infinitiv) `gibt' (pāli dinna zu einem Präs. *di--ti), av. dadāiti ds., apers. Imp. dadātuv `er soll geben'; Wurzelnomen ai. dā́[s] ástu `dator estu'; Infin. dā́tum (: lat. Supin. datum); Partiz. ditá- (unbelegt), sekundär dattá-ḥ, schwundstuf. in ā-t-tá-, prá-t-ta-ḥ `hingegeben', ablaut. in tvā́-dāta-ḥ `von dir gegeben', av. dāta-; zum Fut. ai. dāsyāmi (: lit. dúosiu) s. Schwyzer Gr. Gr. I 78811;

    arm. ta-m `dō', ta-mk` `damus' (*dǝ-i̯e-mi), Aor. etu (= á-dā-m, idg. *e--m);

    gr. δί-δω-μι `gebe', Aor. ἔδωκα, Opt. δοίην (*doii̯ēm). Fut. δώσω, Aor. Med. ἐδοτο, Partiz. δοτός, Infin. hom. δόμεναι und hom. thess. usw. δόμεν (suffixloser Lokativ);

    ven. zoto `dedit' = gr. ἔδοτο; zonasto `dōnāvit' vielleicht aus *dōnā-s-to von einem denom. *dōnāi̯ō (*dōno-m : lat. dōnum); mess. pi-do (*-t : ai. a-dāt);

    alb. da-shë Aor. `ich gab' (*dǝ-sm̥);

    lat. , dās, dat, dămus (*dǝ-mós), dătis, dănt (sekundär fur *dent aus *(di)-dṇ-ti), alat. danunt; dedī, dătum, dăre `gebe, gewähre', refl. `begebe mich' (dās mit ā nach stā- für * = lit. duõ, dúo-k [Specht KZ. 55, 182], gr. hom. δί-δω-θι);

    vest. di-de-t `dat', päl. di-da `det', umbr. dirsa, dersa, teřa `det' (*didāt), teřtu, dirstu, titu `dato' (*di-de-tōd), teřte `datur' (*di-da-ter), a-teřa-fust `circumtulerit' (*am-de-da-fos-t); osk. da[da]d `dedat' (*dād(-di)-dād), dadid `dederit' (*dād(-de)-dīd), di-de-st `dabit', dedet, umbr. dede `dedit' (= lat. dĕ-d-ĭt, alt dedet), umbr. teřust, dirsust `dederit' (*dedust), usw.; fal. porded `porrexit' (*por(-de)-ded);

    redupl. Präsens ital. *di-(?) in lat. reddō (reddidī, redditum, reddere) `gebe zurück' aus *re-d(i)- (?) ist angeblich themat. Umgestaltung von *di--mi; andere Komposita sind dē-dō, dī-dō, ē-, prō-dō, trā-dō und *ven-dō;

    Partiz. lat. dătus `gegeben' = falisk. datu `datum', vest. data `data', päl. datas `datas' (: gr. δοτός); Supin. datum (: ai. Infin. dā́tum);

    hierher vielleicht trotz WH. I 193 lat. ce-dō `gib her!' Pl. cette aus *ce-dǝte (: gr. δότε);

    lit. dúomi (heute sekundär dúodu, lett. duôdu, neugebildet zum alit. Ipv. duodi aus *-dhi-, ostlit. dúomu), 2. Sg. dúosi, 3. Sg. dúost(i) `gibt', apr. dāst ds., beruhen nach Kořínek Listy filol. 65, 445 und Szemerényi Et. Slav. Roum. 1, 7 ff. (vgl. E. Fraenkel Balt. Sprachw. 11 f.) nicht auf alter Reduplikation (angebl. *dō-dǝ-mi, bsl. *dōdmi, 3. Sg. *dō-dǝ-ti, bsl. *dōdti > *dōsti), sondern auf unreduplizierter athemat. Flexion (*dōmi, Pl. *dǝmós); lit. dúosti, abg. dastъ sind Nachahmungen von lit. ė́sti `ißt' usw., die neben lit. *ė́(d)mi, abg. jamь (aus *ēd-m-) liegen, wo das d der Wurzel als suffixal empfunden wurde; zum Fut. lit. dúosiu s. oben S. 223.

    Dasselbe würde gelten von aksl. damь `ich werde geben', 3. Pl. dadętь (nach jadętь usw.); aksl. dažda `Gabe' ist Analogiebildung nach *ědja `Essen', wo das d wiederum als Formans betrachtet wurde.

    Infin. lit. dúoti, lett. duôt, apr. dāt (*-ti-) = aksl. dati, serb. dȁti, russ. datь.

    Zum Prät. lit. daviaũ, lett. devu `gab' s. unten.

    Partiz. *dō-na- in aksl. prě-danъ, serb. dân, čech. dán, klr. dányj `gegeben'; *-ta- ds. in apr. dāts, lit. dúotas, lett. duôts; einzelsprachl. Neuerungen sind serb. dial. dât, čech. dátý; dazu lit. duotina `mannbar', russ.-ksl. podatьnъ, russ. podátnyj `freigebig'; Supin. *dōtun `zu geben' in apr. daton (Infin.); lit. dúotų, aksl. otъdatъ, sloven. dat; vgl. slav. *datъ- in sloven. dodâtɛk, poln. dodatek, russ. dodátok `Zugabe';

    hitt. - `nehmen', 1. Sg. da-aḫ-ḫi (daḫḫi), 3. Sg. da-a-i (dāi), wird von Pedersen (Muršilis 68) und Kretschmer (Glotta 19, 207) hierher gestellt (`geben' - `für sich geben'- `nehmen'); dagegen Couvreur Ḫ 206 ff.

    Nominalbildungen: ai. dā́tar-, dātár- `Geber', gr. δώτωρ, δωτήρ ds., schwachstufig δοτήρ, δότειρα, lat. dător, datrīx. - Ai. dātrá-, av. dāɵra- n. `Geschenk'.

    *dō-tel- in aksl. dateljь (*-tel-i̯u-) `Geber', čech. udatel `Angeber', russ. dátelь `Geber'.

    Ai. *dāti- `Schenkung, Gabe' in dā́ti-vāra- `gern verteilend, freigebig', havya-dāti- `die Opfergabe besorgend, das Darbringen des Opfers', av. dāiti- `Geben, Schenken, Gewährung', gr. δω̃τις Hes. (und kons. St. *-t- in δώς) `Gabe', Δωσί-θεος, -φρων, lat. dōs, -tis `Mitgift', lit. Inf. dúoti: slav. *datь `Gabe' (z. B. in aksl. blagodatь `χάρις', russ. pódatь `Steuer'), Inf. dati; schwachstufig ai. díti-, gr. δόσις `Gabe', lat. dati-ō, -tiōnis (alt *-tīnes) `das Schenken' (Suffix wie in gr. δωτί̄νη `Gabe'); mit Vokalschwund in Enklise ai. bhága-tti- `Glücksgabe'.

    Ai. dā́na- n. `Geschenk' (substantiviertes -no-Partiz.) = lat. dōnum, osk. usw. dunum ds. (duunated `dōnāvit'); cymr. dawn ds., air. dān m. `donum, ars, ingenium (Begabung)', vgl. slav. *danъ-kъ in serb. dának `Abgabe, Steuer' usw. und den -ni-St. aksl. danь `Abgabe, Zoll', lit. duõnis `Gabe'; schwachstufig alb. dhënë `gegeben', f. `Gabe, Abgabe', geg. dhânë;

    gr. δω̃ρον `Geschenk' (-ro- in pass. Geltung, vgl. z. B. clā-ru-s), aksl. darъ `Gabe' (m. wie *danъkъ), arm. tur ds.;

    ai. dāyá- `gebend', dāyá- m. `Geschenk', apreuß. dāian Akk. `Gabe', serb. prȍ-daja `Verkauf' (usw., Berneker 176).

    Als 2. Kompositionsglied ai. -- z. B. in aśvadā́- `Rosse schenkend', slav. mit Überführung in die o-Dekl., z. B. russ. dial. pó-dy Pl. `Abgaben, Steuern', serb. prî-d `Draufgabe beim Tausch'; lit. priẽdas `Zugabe, Zulage'.

    dō̆-u- liegt vor in ai. dāvánē `zu geben' (auch Perf. dadáu `habe gegeben'), av. dāvōi `zu geben', kypr. δυάνοι `er möge geben', Inf. δοεναι (über ark. Partiz. ἀπυ-δόας s. Schwyzer Gr. Gr. I 745 f.), kontrahiert hom.-att. δου̃ναι;

    lat. duim, duīs usw. `dem, dēs', Fut. II -duō, enthalten einen Aorist-stamm *du- aus *dou̯-; duim ist aus Optat. *-dou̯īm in den Kompositis entstanden (prō-duint aus *prō-dou̯int, usw.), dann auch bei Kompositis von *dhē- : per-duim, usw. Zum ital. Optativ *dou̯īm trat wohlerst sekundär im Umbr. und Fal. ein Präsens *dou̯iō in fal. doviad `möge gewähren' (es scheint daher lat. duam usw. in Kompositis geschwächtes *doviām zu sein), umbr. pur-dovitu, pur-tuvitu, -tuetu `porricito', purtuvies `porricies', umbr. purditom (*-d(o)u̯itom) `porrectum', purtiius (*d(o)u̯īus) `porrexeris', purtifile `*porricibilem', aus synkopiertem *por-d[o]u̯ī́- mit Wandel von du̯ zu d; in purdovitu Imper. wurde die Synkope durch den Indik. *pór-dovīt gehindert;

    lit. daviaũ `ich gab', dovanà f. `Gabe', lett. dâvana f. `Gabe', Iterativ dãvât, dāvinât `anbieten, schenken', aksl. -davati `verteilen' (eine der Musterformen für die Iterative auf-vati).

    Über as. twīthōn `gewähren' usw. s. unter deu-2 `freundlich gewähren'.

References: WP. I 814 ff., WH. I 266, 360 ff., 371 f., 861, Schwyzer Gr. Gr. I 6868, 722, 741, 794, 806 ff., Trautmann 56 ff.
Pages: 223-226
PIE database: PIE database
pokorny-root,pokorny-meaning,pokorny-ger_mean,pokorny-grammar,pokorny-derivative,pokorny-material,pokorny-ref,pokorny-pages,pokorny-piet,

List with all references
Search within this database
Select another database

Total pages generatedPages generated by this script
17229812632747
Help
StarLing database serverPowered byCGI scripts
Copyright 1998-2003 by S. StarostinCopyright 1998-2003 by G. Bronnikov
Copyright 2005-2014 by Phil Krylov